Radiasiýa, tolkun ýa-da bölejikler hökmünde häsiýetlendirilip bilinjek görnüşde bir ýerden başga ýere geçýän energiýa.Gündelik durmuşymyzda radiasiýa sezewar bolýarys.Iň tanyş radiasiýa çeşmeleriniň arasynda gün, aşhanalarymyzdaky mikrotolkunly peçler we awtoulaglarymyzda diňleýän radiolarymyz bar.Bu radiasiýanyň köpüsi saglygymyza howp salmaýar.Emma käbirleri şeýle edýär.Umuman alanyňda, radiasiýanyň pes dozalarda töwekgelçiligi pes, ýöne has ýokary dozalarda has ýokary töwekgelçilik bilen baglanyşykly bolup biler.Radiasiýa görnüşine baglylykda, bedenimizden we daşky gurşawymyzy onuň täsirlerinden goramak üçin dürli çäreler görülmeli, şol bir wagtyň özünde-de köp ulanylyşyndan peýdalanmaga mümkinçilik berýär.
Radiasiýa näme üçin peýdaly?- Käbir mysallar
Saglyk: radiasiýa netijesinde köp sanly rak keselini bejermek we anyklaýyş şekillendiriş usullary ýaly lukmançylyk amallaryndan peýdalanyp bileris.
Energiýa: radiasiýa bize gün energiýasy we ýadro energiýasy arkaly elektrik öndürmäge mümkinçilik berýär.
Daşky gurşaw we howanyň üýtgemegi: radiasiýa hapa suwlary bejermek ýa-da howanyň üýtgemegine garşy durýan täze ösümlik görnüşlerini döretmek üçin ulanylyp bilner.
Senagat we ylym: radiasiýa esaslanýan ýadro usullary bilen alymlar geçmişdäki zatlary gözden geçirip bilerler ýa-da awtoulag pudagynda has ýokary aýratynlyklary bolan materiallary öndürip bilerler.
Radiasiýa peýdaly bolsa, näme üçin özümizi ondan goramaly?
Radiasiýanyň köp peýdaly goşundylary bar, ýöne her işde bolşy ýaly, ulanmak bilen baglanyşykly töwekgelçilikler ýüze çykanda, halky we daşky gurşawy goramak üçin ýörite hereketler edilmeli.Dürli radiasiýa dürli gorag çärelerini talap edýär: “ionlaşdyrmaýan şöhlelenme” diýlip atlandyrylýan pes energiýa görnüşi, ýokary energiýa “ionlaşdyryjy şöhlelenmeden” has az gorag çärelerini talap edip biler.IAEA, öz mandatyna laýyklykda ionlaşdyryjy şöhlelenmäni parahatçylykly ulanmak bilen baglanyşykly adamlary we daşky gurşawy goramak üçin standartlary kesgitleýär.
Iş wagty: 11-2022-nji noýabr